#Nghiên_cứu_lịch_sử
Sau khi ý đồ xâm lược Đại Việt lần thứ nhất bị đập tan vào năm 1258, quân Mông Cổ vẫn không từ bỏ dã tâm xâm lược nước ta. Để góp phần thực hiện âm mưu này, Hốt Tất Liệt quyết cử đạt lỗ hoa xích sang Đại Việt. Đạt lỗ hoa xích (darugachi) vốn là môn chức quan phụ trách thuế má và hành chính ở một khu vực nhất định trong đế quốc Mông Cổ, sau này thay đổi chút ít, có thể là tình báo công khai ở các vùng chưa bị thu phục hay một dạng “toàn quyền”, “thái thú” trá hình.
An Nam chí lược chép: "Năm Trung Thống thứ 3 (1262), sai Nạp Lạt Đinh (Nur ad-Din) làm chức đạt lỗ hoa xích tại nước An Nam."
ĐẠT LỖ HOA XÍCH VÀ THẮNG LỢI NGOẠI GIAO CỦA NHÀ TRẦN
 |
| Ảnh: Một viên đạt lỗ hoa xích trên đất Nga, thế kỷ XIII – XV |
Sau khi ý đồ xâm lược Đại Việt lần thứ nhất bị đập tan vào năm 1258, quân Mông Cổ vẫn không từ bỏ dã tâm xâm lược nước ta. Để góp phần thực hiện âm mưu này, Hốt Tất Liệt quyết cử đạt lỗ hoa xích sang Đại Việt. Đạt lỗ hoa xích (darugachi) vốn là môn chức quan phụ trách thuế má và hành chính ở một khu vực nhất định trong đế quốc Mông Cổ, sau này thay đổi chút ít, có thể là tình báo công khai ở các vùng chưa bị thu phục hay một dạng “toàn quyền”, “thái thú” trá hình.
An Nam chí lược chép: "Năm Trung Thống thứ 3 (1262), sai Nạp Lạt Đinh (Nur ad-Din) làm chức đạt lỗ hoa xích tại nước An Nam."
Nhà Trần đối phó lại bằng cách vô hiệu hóa, thậm chí mua chuộc viên
quan này. Cuối năm 1263, Nur ad-Din về nước mà không thu được kết quả gì
đáng kể. Đến năm 1267, vua Trần lại cử sứ mang biểu xin Hốt Tất Liệt
cho Nur ad-Din làm đạt lỗ hoa xích dài hạn ở nước ta. Nhận ra ý định của
Đại Việt, Hốt Tất Liệt khồng đồng ý. An Nam chí lược chép: “"Năm Chí
Nguyên thứ 7 (1270), sai Giã Thiệt Nạp làm chức đạt lỗ hoa xích tại
nước An Nam, sau ông ấy chết tại nước ấy."
Không rõ năm mất của Giã Thiệt Nạp nhưng ông là đạt lỗ hoa xích cuối cùng của triều đình Mông Cổ ở Đại Việt, vì theo An Nam chí lược: “Năm Chí Nguyên thứ 18 (1281), thăng chức cho Sài Thung làm An Nam Tuyên úy Đô Nguyên soái, để Lý Chấn làm Phó, đem quân hộ tống Di Ái về nước, lại khiến Bất-nhãn Thiếp-mộc-nhi (Buyan Temür) làm chức đạt lỗ hoa xích cùng sang An Nam." Nhưng đạo quân này bị quân Trần chặn ngay ở biên giới, đập tan ý định lập chính quyền bù nhìn Trần Di Ái của nhà Nguyên. Vậy nên trong chiếu dụ của Hốt Tất Liệt năm 1286 mới có đoạn: “…đạt lỗ hoa xích là Bất-nhãn Thiếp-mộc-nhi của ta sai đến, lại bị khước đi, không tiếp nhận."
Qua thất bại trong việc đặt đạt lỗ hoa xích cùng với các thất bại trong việc đòi vua Trần sang chầu, đòi kê khai số dân, quân dịch cũng như đòi Đại Việt phải theo phong tục và nghi lễ Mông Cổ, Hốt Tất Liệt biết rằng không thể khuất phục được dân tộc ta. Năm 1285, vua tôi nhà Trần lần thứ hai phải đối đầu với một trong những đội quân thiện chiến nhất trong lịch sử thế giới.
Không rõ năm mất của Giã Thiệt Nạp nhưng ông là đạt lỗ hoa xích cuối cùng của triều đình Mông Cổ ở Đại Việt, vì theo An Nam chí lược: “Năm Chí Nguyên thứ 18 (1281), thăng chức cho Sài Thung làm An Nam Tuyên úy Đô Nguyên soái, để Lý Chấn làm Phó, đem quân hộ tống Di Ái về nước, lại khiến Bất-nhãn Thiếp-mộc-nhi (Buyan Temür) làm chức đạt lỗ hoa xích cùng sang An Nam." Nhưng đạo quân này bị quân Trần chặn ngay ở biên giới, đập tan ý định lập chính quyền bù nhìn Trần Di Ái của nhà Nguyên. Vậy nên trong chiếu dụ của Hốt Tất Liệt năm 1286 mới có đoạn: “…đạt lỗ hoa xích là Bất-nhãn Thiếp-mộc-nhi của ta sai đến, lại bị khước đi, không tiếp nhận."
Qua thất bại trong việc đặt đạt lỗ hoa xích cùng với các thất bại trong việc đòi vua Trần sang chầu, đòi kê khai số dân, quân dịch cũng như đòi Đại Việt phải theo phong tục và nghi lễ Mông Cổ, Hốt Tất Liệt biết rằng không thể khuất phục được dân tộc ta. Năm 1285, vua tôi nhà Trần lần thứ hai phải đối đầu với một trong những đội quân thiện chiến nhất trong lịch sử thế giới.
Post a Comment